کد مطلب:43168 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:24

گنجینه پرسمان » حديث شناسي

تفسير فرازهاي سوم و چهارم خطبه صد و پنجاه و يكم نهج‎البلاغه كه در آن امام علي به حمد و ستايش خداوند پرداخته و از او براي طرد شيطان ياري مي‎جويد چيست؟

«وَ أَحْمَدُ اللهَ وَ أَسْتَعينُهُ عَلَي مَداحِرِ الشَّيْطانِ وَ مَزاجِرِهِ وَ الْإِعْتِصامِ مِنْ حَبائِلِهِ وَ مَخاتِلِهِ» [و ستايش مي‎كنم خدا را و از او ياري مي‎جويم براي دور كردن شيطان و طرد او، و براي اجتناب از طنابها و وسائل حيله‎گريهاي آن پليد]
مشاهدة كثافت‎ها و شقاوتها و پليديهاي شگفت‎انگيزي كه در جوامع بشري ديده مي‎شود، مخصوصاً گردانندگان جوامع دوران ما، ما را به اين نتيجه مي‎رساند كه بشريت در برابر شيطان و اغواهاي او از يك طرف، و در مقابل غرايز حيواني، مخصوصاً سلطه‎گري و مقام‎پرستي و لذت‎گرايي از طرف ديگر، خود را شديداً باخته است. با كمال اطمينان مي‎توان گفت: اين همه مكرپردازي و حيله‎گري و انديشه‎بازي در مسير سلطه‎جويي و شهوت‎پرستي و خودكامگي نمي‎تواند تنها ساختة استعدادها و قواي خود انسانها باشد، مخصوصاً با در نظر داشتن نيروي عقل و قلب و تكاپوي بسيار جدي انبياء(ع) و حكمت حكما، بلكه واقعيت اينست كه شيطان وارد ميدان شده و با استمداد از غرايز حيواني بشر، نخست هويت و شخصيت حقيقي انسانها را از آنان سلب نموده و آنان را به بيماري «بيگانگي از خود و ديگر انسانها» مبتلا كرده است. شيطان شقاوت و پليدي دنياپرستان جوامع را به جايي رسانيده است كه انسان از گفتگو و نوشتن در پيرامون آن، شرمنده مي‎شود، بلكه به اضافة شرمندگي، چنان لرزش و ناراحتي و انقباض سرتاسر وجود آدمي را فرا مي‎گيرد كه زندگي با آن همه عظمت‎ها و زيبايي‎هايش پيش چشمان انسان تيره و تار مي‎گردد. كشتارهاي فجيع، تجاوزات ناموسي، توهين بر مقدسات، شكستن هرگونه عهد و پيمان، همة دنيا را منافع خود ديدن، چپاولگري‎هاي متنوع با سوءاستفاده وقيحانه از علم، قرباني كردن همة ارزشها در رسيدن به هرگونه هدفي كه كمكي به خودكامگي‎ها و سلطه‎گريها داشته باشد. خودخواهي بدون فهم و درك معناي «خود». آيا شما مي‎توانيد اين همه شقاوتها و كثافتها و پليدي‎ها را به انسان با اينكه انسان است، نسبت دهيد؟! نه هرگز، اين نسبت محال است، لذا بايد يقين پيدا كرد كه شيطان در دوران ما، پيش از همة دورانها به بشريت مسلط گشته است، در صورتي كه خداوند انسان را اينقدر عاجز نيافريده است كه به كلي هويت خود را چنان از دست بدهد كه تمامي استعدادها و نيروهاي سازنده‎اش مبدل به قواي مخرب گردد. لذا به جرأت مي‎توان گفت كه در هيچ دوره‎اي از تاريخ كه بشر آن را پشت سرنهاده است، همانگونه كه در سرمايه‎هاي گوناگون علمي مانند امروز به حدّ شگفت‎انگيز نرسيده است، همچنان از نظر درندگي و شقاوت و تضاد و ستيزه‎گري با اصول و اخلاق عالي انسان به اين حدّ شرم‎آور نرسيده است و اين درجه از سقوط جز نتيجة پيروي از شيطان رجيم نمي‎تواند بوده باشد. و اينست علّت ياري طلبيدن امام اميرالمؤمنين(ع) از خداوند سبحان براي مبارزه با شيطان.

---

ترجمه و تفسير نهج‎البلاغه ج 24
آية الله محمدتقي جعفري